De
jaren '30... Wereldcrisis
In
de jaren '30 was Skoda nog niet de grootste autofabrikant van
Tsjechoslowakije, die eer ging naar het merk Tatra. De dertiger jaren
zouden een roerige tijd voor Skoda worden. In dit decennium overleed ook
Vaclav Laurin, één van de grondleggers van Skoda, en sloeg de
economische wereldcrisis toe. Evengoed verscheen in 1930 de Skoda 650,
en de motor hiervan werd ook in de tweetons truck gebruikt. De Skoda
633 die hierna volgde was een 6 cylinder 4-zitter. Het was een
heerlijk soepele en makkelijk te rijden wagen, en één van de meest
succesvolle kl eine
6-cylinders van zijn tijd. In 1932 werd naar aanleiding van de
wereldcrisis een nieuwe wet voor limitatie van commercieel en
bustransport aangenomen, de zogenaamde anti-motoriseringswet. Ook werd
er een wettelijke regel van kracht, die dicteerde dat er alcohol in de
benzine moest worden toegevoegd, om op deze manier de agrarische
bedrijven te steunen. Maar dit had echter tot gevolg dat de benzine in
die dagen behalve schaars, ook nog eens duur werd. Dit alles had enorme
gevolgen voor de autofabrikant Skoda, want de verkopen zakten drastisch
in. Het werd zelfs zo erg, dat in 1933 de productie bijna helemaal werd
stilgelegd. Daarbij had Skoda (en menig andere fabrikant) een ander
probleem. De wagens die Skoda bouwde waren erg degelijk, maar vooral ook
conventioneel. Alle auto's bestonden toendertijd uit een zwaar houten of
stalen ladderchassis, gedragen door zware starre assen. Daarbij hadden
de auto's allemaal een hoge en hoekige carosserie-opbouw. Auto's werden
ook steeds sneller en sterker, maar ook vooral veel dorstiger. En dat
was vooral in de crisisjaren eigenlijk ongewenst.
Technische
revoluti e
Het
zette de ingenieurs van Skoda aan het denken, en in 1933 kwam de
revolutionaire Skoda 420 op de markt. Het was de goede auto op
het juiste moment. De Skoda 420 was namelijk veel lichter, zuiniger, en
goedkoper te produceren dan alle voorgaande modellen. Hij week technisch
af van alles wat men voorheen gebouwd had. De auto was gebouwd op het
legendarische ruggegraat-chassis, bestaande uit een centrale buis met
U-profielen, met aan de voorkant een 'vork', waarin de motor was
opgehangen. De ophanging was nu rondom onafhankelijk met achter de
bekende pendelassen, en de motor was een 995cc zijklepper. Het was een
lichte en stevige wagen die nog eens zuinig was ook. Het zou de
voorloper worden van een hele serie zeer succesvolle wagens. Eind 1933
werd hij opgevolgd door de Skoda 420 Popular. ASAP gaf vanaf nu
alle auto's geen nummer meer, maar een naam. De motor van 903cc leverde
18 pk, en het ruggegraatchassis bestond nu uit een centrale buis
inplaats van een U-profiel. De volledig gesynchroniseerde
3-versnellingsbak zat achterin. In 1934 steeg het vermogen naar 22 pk en
kwam de Skoda 420 Rapid erbij, die gebruik maakte van
hetzelfde onderstel. Hij had de motor van de oude 422, met enkele
modificaties. De ook hier volledig gesynchroniseerde versnellingsbak was
midden onder de wagen gesitueerd, en de auto was 90 km/u snel. In dat
jaar verscheen ook de 637D, die uiterlijk op de Popular leek,
maar als duurdere luxe wagen werd aangeprezen. Hij was echter geen
commercieel succes, omdat hij een beetje tussen twee kopersgroepen
inviel. Hij werd daarom verder ontwikkeld, verlengd, en kreeg een motor
van 2492cc en 55 pk van de
206-truck. De nieuwe auto werd de Skoda
Superb 640 genoemd. Hij werd aangeprezen als luxe sedan, en
was 110 km/u snel. Deze auto was wel erg succesvol. Twee jaar
later kreeg hij een motor van 2703cc en 65 pk. De auto zou in productie
blijven tot net na de tweede wereldoorlog. De concurrentie was hevig.
Skoda begon ook te experimenteren met wagens met de motor achterin,
zowel water als luchtgekoelde modellen werden er geprobeerd.
Enkele van die prototypen leken erg op de vooruitstrevende auto's van
Hans Ledwinka, maar men durfde de modellen niet in productie te nemen.
Tatra bouwde ze wel, maar zijn zeer gedurfde stroomlijnwagens verkochten
in het begin maar mondjesmaat.
Marktleider
Na
het dieptepunt van de economische crisis begon de markt zich in 1933
weer wat te herstellen. Skoda kwam uit de storm tevoorschijn met een
goede reputatie en een lage prijs, met bovendien voor die tijd
ultramoderne producten in haar gamma. In 1935 kreeg de Rapid een
1385cc/31 pk zijklepmotor, en er werd zelfs een elektrisch bediende
versnellingsbak leverbaar. Het jaar 1936 bracht weer een nieuw model,
die bedoeld was om het gat tussen de Rap id
en de Superb op te vullen. Het was de Favorit 904, en hij werd
meestal geleverd als vierdeurs 5 of 6-zitter. Hij werd aangeprezen als
de grotere familiewagen, en hij maakte weer gebruik van hetzelfde
chassis als de Popular. De motor was een 1802cc zijklepper die 38 pk
leverde. In dat jaar werd Skoda marktleider in Tsjechoslowakije, wat
voor het grootste gedeelte te danken was aan de Popular. Naar aanleiding
van goede resultaten in de 15e Monte-Carlo rally bracht de fabriek
een kleine serie speciale wagens op de markt. Het waren 70 auto's
waarvan 20 Roadsters en 50 coupé's met een 1385cc motor, en werden Popular
Monte Carlo genoemd. De Popular werd in 1937 voorzien van een
kopklepmotor, en heette vanaf nu Popular OHV.
De cylinderinhoud bleef hetzelfde, maar door de nieuwe kop leverde
de motor nu 27 pk, 5 pk meer dan de oude zijklepmotor. De koets
werd nu ook iets gestroomlijnder, onder andere doordat de koplampen
geintegreerd werden in de spatborden. Skoda experimenteerde ook me t
een kleine auto, die onder de Popular in het leveringsprogramma zou
komen. De auto die daaruit voortvloeide werd de Skoda Sagitta
genaamd. Hij werd uitgerust met een luchtgekoelde tweecylinder motor,
een kleine tweedeurs koets, en natuurlijk het inmiddels beroemde
ruggegraatchassis. Er werden 5 prototypen gebouwd, maar hij werd niet in
productie genomen. In het jaar 1938 gaat de cylinderinhoud van de
Popular naar 1089cc/30pk, en hij krijgt hydraulische remmen. Dit samen
met een gemoderniseerd uiterlijk levert de Popular 1100 OHV op.
De Rapid krijgt nu ook een kopklepper van 1563cc die 42 pk levert. De
Superb krijgt op dat moment een motor van 3137cc en 85 pk. De Popular en
Favorit werden nu in zeer grote aantallen geexporteerd over de gehele
wereld. Het gaat Skoda echt voor de wind, en ze zijn inmiddels de
grootste in Tsjecho-Slowakije. In 1939 komt er dan toch een 'kleine
Popular'. Het is de 22 pk sterke Popular
995, die op d e
plek komt waar oorspronkelijk de Sagitta zou komen. De auto kreeg een
iets gewijzigd uiterlijk, en werd door de Tsjechen liefkozend 'Liduska'
genoemd, wat zoiets als 'klein meisje' betekende. Hij bleef in productie
tot 1942, en was toendertijd gewoon de beste in zijn klasse. Ook
vergeleken met andere Europese merken. De Rapid werd nu ook
leverbaar met een sierlijke gestroomlijnde koets, zodat het meer dan
ooit een zeer moderne en aantrekkelijke automobiel werd. Aan het eind
van de dertiger jaren behoorde Skoda tot de absolute top in Europa, en
overal ter wereld kwam je de producten van ASAP Skoda tegen. De wagens
waren ook in alle denkbare uitvoeringen leverbaar. Maar boven het
rooskleurige perspectief van de Tsjechische autofabrikant pakten zich
langzaam donkere wolken samen. De dreiging vanuit Nazi Duitsland
werd steeds reeeler, en daarmee de toekomst van Skoda steeds onzekerder.
Zou er weer een herhaling plaatsvinden van de situatie in 1914?
De
jaren 20 De
jaren 30 De jaren 40
De jaren 50 De
jaren 60 De jaren 70
De
jaren 80 De
jaren 90 vanaf 2000
Studiemodellen
Ziet
u geen menubalk? Klik
dan hier om de volledige site te bekijken...
|